چطور کودک دو زبانه پرورش دهیم؟
این روزها پرورش کودک دو زبانه به دغدغه‌ی بسیاری از والدین تبدیل شده است. شاید شما هم در اطرافیان، فضای مجازی یا تلویزیون کودکانی را دیده باشید که علاوه بر زبان مادری، به زبان دیگری هم مسلط هستند و این موضوع برایتان جالب بوده باشد. اگر شما هم می‌خواهید بدانید چگونه می‌توان یک کودک دو زبانه پرورش داد، این مقاله را از دست ندهید!
بهترین سن برای پرورش کودک دو زبانه چه زمانی است؟
بهتر است هر چه زودتر با کودک خود به بیش از یک زبان صحبت کنید. بهترین زمان برای شروع از بدو تولد است (اکتساب هم‌زمان). برخی خانواده‌ها زبان دوم را پس از یادگیری زبان اول معرفی می‌کنند (اکتساب متوالی)، اما هر چه یادگیری دیرتر آغاز شود، دشوارتر خواهد شد. با این حال، مهارت قوی در زبان اول، یادگیری زبان دوم را تسهیل می‌کند.
.بهترین سن شروع زبان دوم را به ترتیب عبارتند از:
- از ابتدای تولد تا سه سالگی
- 4 تا 7 سالگی
- 8سالگی به بعد
چرا یادگیری زبان برای کودکان آسان‌تر است؟
✅ یادگیری ناخودآگاه و بدون نیاز به ترجمه
✅ توانایی تشخیص صداهای متنوع زبانی
✅ عدم ترس از اشتباه کردن
✅ قرارگیری در محیط‌های یادگیری مناسب
کودکان چگونه زبان را یاد می‌گیرند؟
کودکان با گوش دادن به صحبت‌های اطرافیان زبان را یاد می‌گیرند. برای کمک به این فرآیند:
با او صحبت کنید و تماس چشمی برقرار کنید.
به اشیا اشاره کنید و نام آن‌ها را بگویید.
داستان بخوانید و او را به مکالمه تشویق کنید.
چگونه یادگیری زبان دوم را برای کودکمان شروع کنیم؟
1. اگر یکی از والدین به زبان دوم تسلط دارد:
1.روش “یک فرد، یک زبان”
(نوزادان تا ۸ سال)
اگر شما یا همسرتان بومی یک زبان هستید، می‌توانید از روش یک فرد، یک زبان استفاده کنید.
به این ترتیب، هر والد همیشه با کودک به یک زبان خاص صحبت می‌کند. مثلا شما به فارسی و همسرتان به انگلیسی.
2.فعالیت‌های یادگیری مبتنی بر بازی
(نوزادان تا ۴ سال)
بازی، زبان جهانی کودکان است و نقش فوق‌العاده مهمی در کمک به یادگیری واژگان و عبارات جدید دارد. بازی به رشد مهارت‌های شنیداری، توانایی پیروی از دستورات، توسعه واژگان و مهارت‌های اجتماعی مانند اشتراک‌گذاری کمک می‌کند.
در حین بازی، درباره کاری که خودتان و کودکتان انجام می‌دهید صحبت کنید و در این میان واژگان جدیدی را معرفی کنید.
می‌توانید بازی را در فعالیت‌های روزمره بگنجانید و فرصتی برای استفاده از زبان موردنظر ایجاد کنید؛ مثلا هنگام لباس پوشیدن، بازی با وسایل آشپزی هنگام آماده‌سازی غذا یا زمان حمام کردن.
3.بازی های حرکتی
(۳ تا ۴ سال)
این یک فعالیت عالی برای تقویت یادگیری افعال حرکتی است – و همچنین برای سوزاندن انرژی اضافی!
اساسا، شما باید عمل‌هایی مانند بدو! بپر! دست بزن! بچرخ! را در زبان موردنظر صدا بزنید و سپس همراه با کودک خود آن حرکت را انجام دهید. این یک بازی عالی برای فضای باز است.
4.یک فضای یادگیری ایجاد کنید
(۳ تا ۶ سال)
در این روش، محیط یادگیری به عنوان سومین معلم شناخته می‌شود. ایجاد فضایی محرک در خانه که کودک بتواند در آن بازی کند، اهمیت زیادی دارد.
ایده های زیادی برای ایجاد فضای اتاق مناسب برای رشد کودک وجود دارد، اما لازم نیست اتاق بازی فرزندتان مثل مدل‌های پینترست باشد. فقط باید ساده، کاربردی و دارای حس خوب باشد!
فضای شما می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• یک کتابخانه کوچک
مجموعه‌ای از چند کتاب متناسب با سن کودک به زبان موردنظر، همراه با یک صندلی یا یک بالشتک برای راحتی هنگام مطالعه.
• یک فضای بازی
این فضا می‌تواند شامل یک میز کوچک و قفسه‌ای باشد که اسباب‌بازی‌ها درون جعبه‌های پلاستیکی مرتب شده‌اند.
می‌توانید جعبه‌ها را با تصاویر و کلمات به زبان انگلیسی و زبان دوم برچسب‌گذاری کنید؛ مثلا Animals / برای جعبه حیوانات مزرعه.
• ابزارهای هنری
یک جعبه هنری با وسایل ساده برای فعالیت‌هایی مانند رنگ‌آمیزی، نقاشی و تمرین نوشتن نگه دارید.
رنگ‌آمیزی به رشد مهارت‌های حرکتی ظریف در کودکان نوپا کمک می‌کند که برای یادگیری نوشتن بسیار مفید است.
شما باید فضایی دعوت‌کننده ایجاد کنید که کودک مشتاق باشد به آنجا برود.
5.یک گفتگوی واقعی برقرار کنید
(نوزادان تا ۲ سال)
برای نوزادان تا کودکان نوپا، صحبت کردن درباره کارهایی که انجام می‌دهید، حتی اگر آن‌ها نتوانند پاسخ دهند، مهم است تا بیشترین میزان مواجهه با زبان را داشته باشند. از جملات مشابه در فعالیت‌های روزمره مانند لباس پوشیدن استفاده کنید.
اگر زبان موردنظر را بلد نیستید، واژگان و عبارات پرکاربرد را ترجمه کنید و شروع به استفاده از آن‌ها کنید،در این مسیر شما هم همراه با کودکتان یاد خواهید گرفت!
6.اسباب‌بازی‌هایی انتخاب کنید که به رشد زبانی کمک کنند
(۱ تا ۴ سال)
امروزه اسباب‌بازی‌های فوق‌العاده‌ای برای کمک به آموزش زبان جدید به کودک وجود دارد. در اینجا چند مورد از بهترین گزینه‌ها را معرفی می‌کنم:
• لِگوی بزرگ‌تر: برای بازی‌های تخیلی و معرفی رنگ‌ها در زبان جدید.
• حیوانات: برای یادگیری نام حیوانات در زبان جدید.
و بلوک‌های چوبی اسباب‌بازی‌های چوبی آموزشی که در مهدکودک‌ها و توسط متخصصان گفتاردرمانی استفاده می‌شوند.
• پازل‌های کلمه: پازل‌هایی که کلمات و تصاویر را با هم تطبیق می‌دهند.
• تبلت‌های آموزشی مخصوص کودکان: که دارای بازی‌های تعاملی برای یادگیری زبان هستند.
7.برچسب‌گذاری اشیا در خانه
(۴ تا ۸ سال)
قرار دادن برچسب روی اشیایی که کودک به طور منظم می‌بیند، راهی عالی برای کمک به حفظ واژگان جدید است. می‌توانید یخچال، آینه، مبلمان، وسایل برقی و اسباب‌بازی‌ها را برچسب‌گذاری کنید.
8.تمرین واژگان با فلش کارت
(۳ تا ۸ سال)
تکرار مکرر واژگان در یادگیری نقش مهمی دارد، اما کودکان ممکن است سریع خسته شوند.
پس از کارت‌های تصویری جذاب استفاده کنید تا تمرین‌ها جالب باشند!
9.زمان داخل ماشین را برای یادگیری ویدئویی استفاده کنید
(۲ تا ۸ سال)
نمایش ویدئوهای آموزشی برای کودکان به آن‌ها کمک می‌کند تا بیشتر در معرض زبان قرار بگیرند، به خصوص اگر خودتان زبان را بلد نباشید.
10.شرکت در رویدادهای فرهنگی مختلف
(همه سنین)
اگر امکان سفر به کشورهای خارجی را ندارید، می‌توانید در فستیوال‌ها و رویدادهای فرهنگی محلی شرکت کنید.
حتی اگر خودتان به زبان دوم مسلط نباشید، می‌توانید از این روش‌ها استفاده کنید و هم‌زمان زبان خود را نیز تقویت کنید.
۲. اگر والدین به زبان دوم مسلط نیستند:
قرار گرفتن در معرض زبان در محیط واقعی
- تعامل با افراد بومی زبان
- استخدام پرستار یا مربی دو زبانه
- شرکت در کلاس‌های زبان
ایجاد محیط غنی زبانی
- مطالعه کتاب‌های دو زبانه
- استفاده از کارت‌های تصویری و داستان‌های صوتی
- گوش دادن به آهنگ‌های کودکانه زبان دوم
استفاده از اپلیکیشن‌های یادگیری زبان مانند:
- Duolingo Kids
- Lingokids
استفاده از کارتون هایی مانند:
- Dora the Explorer
- Peppa Pig
- Sesame Street
- و…
اپلیکیشن‌های یادگیری زبان مانند:
- Duolingo Kid
- Lingokids
- Endless Alphabet
- و…
آهنگ‌های کودکانه
به کدام زبان باید با فرزندم صحبت کنم؟
فرزند شما باید در معرض هر دو زبانی که می‌خواهید به او بیاموزید قرار بگیرد. بنابراین، ایده خوبی است که برخی از اعضای خانواده با او به یک زبان صحبت کنند.
مزایای پرورش کودک دو زبانه
✅ تمرکز و حافظه قوی‌تر
✅ مهارت‌های ارتباطی بهتر
✅ سهولت در یادگیری زبان‌های دیگر
✅ افزایش اعتمادبه‌نفس
✅ فرصت‌های شغلی بیشتر در آینده
نکات مهم:
- در حین یادگیری، ممکن است زبان‌ها را با هم ترکیب کنند یا برای مدتی ساکت‌تر شوند. این موضوع طبیعی است، زیرا آن‌ها در حال درک بهتر زبان جدید هستند.
- اگر کودک دو زبانه شما کمی دیرتر از همسالانش شروع به صحبت کرد، نگران نشوید،کودکان دو زبانه معمولاً کمی بیشتر طول می‌کشد تا شروع به صحبت کنند. اما نگران نباشید، آن‌ها بالاخره شروع به صحبت خواهند کرد.
کلام اخر:
پرورش کودک دوزبانه، حتی بدون تسلط والدین، با ایجاد محیط مناسب و استفاده از روش‌های آموزشی صحیح امکان‌پذیر است. مهم این است که فرآیند یادگیری را طبیعی، جذاب و مستمر نگه داریم.